Opinie: Wie profiteert er écht van het actievoeren van Extinction Rebellion?
Carmen Bosscher
Extinction Rebellion (XR) presenteert zichzelf als een gedecentraliseerde, geweldloze klimaatbeweging die uitsluitend bestaat om de klimaatcrisis te bestrijden. Het beeld is dat van vrijwilligers die, vaak met persoonlijke risico’s, de straat op gaan om verandering af te dwingen. Maar wie de financiële structuren en geldstromen achter XR onderzoekt, ziet een complexer plaatje. Naast idealisme speelt er een ander mechanisme: er is een kring van belanghebbenden die direct of indirect profiteert van het voortzetten van acties.
De motor draait op zichtbaarheid én geld.
XR heeft zichtbaarheid nodig om te overleven. Hoe meer mediagenieke acties( denk aan blokkades op de A12 of de bezetting van Schiphol)hoe groter de instroom van donaties en fondsensteun. Dat is niet alleen strategisch effectief voor politieke druk, maar ook financieel levensvatbaar.
Feiten uit de jaarverslagen:
In 2023 haalde Stichting Vrienden van XR € 1.331.999 op.
€ 1.079.480 uit particuliere donaties.
€ 240.089 van andere organisaties, waaronder Climate Emergency Fund (CEF), Greenpeace Nederland en Oxfam Novib.
De drie grootste kostenposten waren:
Directe actiekosten: € 304.658 (materiaal, logistiek, locaties).
Juridische kosten: € 234.218 (advocaten, rechtszaken, boeteondersteuning).
Training & externe inhuur: € 82.943.
In 2024 daalden de totale inkomsten naar € 919.224, maar stegen de directe actiekosten naar € 439.092. Er ging ook € 50.900 naar Global Support steun aan XR-groepen wereldwijd.
Het Climate Emergency Fund = een stille machtsfactor.
Het Climate Emergency Fund (CEF), gevestigd in de VS, is een van de meest invloedrijke financiers van XR wereldwijd. Het wordt volledig gefinancierd door private filantropen, waaronder:
Aileen Getty (erfgename Getty Oil), die bij oprichting ruim $ 600.000 inlegde.
Adam McKay (filmregisseur), die in 2022 $ 4 miljoen doneerde.
CEF geeft alleen geld aan bewegingen die bereid zijn tot “disruptieve, massale actie”. Dat betekent: zonder grote, zichtbare protesten, geen geld. Het schept een prikkel om actie te blijven voeren, ongeacht politieke voortgang.
Meerdere partijen hebben belang bij voortdurende actie:
1. Fondsen & donoren . Hun reputatie hangt samen met zichtbare resultaten. Grote acties zijn het bewijs dat hun investeringen effect hebben.
2. Advocatenkantoren. Juridische ondersteuning bij arrestaties en processen is specialistisch werk en vormt een stabiele inkomstenbron.
3. Campagnebureaus & trainers. Professionele media, communicatietrainingen en logistieke coördinatie worden vaak ingekocht.
4. Media . Massale protesten zijn een gegarandeerde bron van clicks, kijkers en abonnees.
Zolang XR zichtbaar blijft in het nieuws, profiteert deze hele keten.
Uiteindelijk draait het om deze vraag: strijden zij voor "het klimaat", of voor het in stand houden van een beweging die van die strijd leeft?
Bronnen:
Jaarverslag Stichting Vrienden van XR 2023
Jaarverslag Stichting Vrienden van XR 2024
Climate Emergency Fund. (officiële website)
Carmen Bosscher
Extinction Rebellion (XR) presenteert zichzelf als een gedecentraliseerde, geweldloze klimaatbeweging die uitsluitend bestaat om de klimaatcrisis te bestrijden. Het beeld is dat van vrijwilligers die, vaak met persoonlijke risico’s, de straat op gaan om verandering af te dwingen. Maar wie de financiële structuren en geldstromen achter XR onderzoekt, ziet een complexer plaatje. Naast idealisme speelt er een ander mechanisme: er is een kring van belanghebbenden die direct of indirect profiteert van het voortzetten van acties.
De motor draait op zichtbaarheid én geld.
XR heeft zichtbaarheid nodig om te overleven. Hoe meer mediagenieke acties( denk aan blokkades op de A12 of de bezetting van Schiphol)hoe groter de instroom van donaties en fondsensteun. Dat is niet alleen strategisch effectief voor politieke druk, maar ook financieel levensvatbaar.
Feiten uit de jaarverslagen:
In 2023 haalde Stichting Vrienden van XR € 1.331.999 op.
€ 1.079.480 uit particuliere donaties.
€ 240.089 van andere organisaties, waaronder Climate Emergency Fund (CEF), Greenpeace Nederland en Oxfam Novib.
De drie grootste kostenposten waren:
Directe actiekosten: € 304.658 (materiaal, logistiek, locaties).
Juridische kosten: € 234.218 (advocaten, rechtszaken, boeteondersteuning).
Training & externe inhuur: € 82.943.
In 2024 daalden de totale inkomsten naar € 919.224, maar stegen de directe actiekosten naar € 439.092. Er ging ook € 50.900 naar Global Support steun aan XR-groepen wereldwijd.
Het Climate Emergency Fund = een stille machtsfactor.
Het Climate Emergency Fund (CEF), gevestigd in de VS, is een van de meest invloedrijke financiers van XR wereldwijd. Het wordt volledig gefinancierd door private filantropen, waaronder:
Aileen Getty (erfgename Getty Oil), die bij oprichting ruim $ 600.000 inlegde.
Adam McKay (filmregisseur), die in 2022 $ 4 miljoen doneerde.
CEF geeft alleen geld aan bewegingen die bereid zijn tot “disruptieve, massale actie”. Dat betekent: zonder grote, zichtbare protesten, geen geld. Het schept een prikkel om actie te blijven voeren, ongeacht politieke voortgang.
Meerdere partijen hebben belang bij voortdurende actie:
1. Fondsen & donoren . Hun reputatie hangt samen met zichtbare resultaten. Grote acties zijn het bewijs dat hun investeringen effect hebben.
2. Advocatenkantoren. Juridische ondersteuning bij arrestaties en processen is specialistisch werk en vormt een stabiele inkomstenbron.
3. Campagnebureaus & trainers. Professionele media, communicatietrainingen en logistieke coördinatie worden vaak ingekocht.
4. Media . Massale protesten zijn een gegarandeerde bron van clicks, kijkers en abonnees.
Zolang XR zichtbaar blijft in het nieuws, profiteert deze hele keten.
Uiteindelijk draait het om deze vraag: strijden zij voor "het klimaat", of voor het in stand houden van een beweging die van die strijd leeft?
Bronnen:
Jaarverslag Stichting Vrienden van XR 2023
Jaarverslag Stichting Vrienden van XR 2024
Climate Emergency Fund. (officiële website)